Je weet precies hoe het beeld dat jij in je hoofd hebt op papier moet komen. Toch wordt het nooit zo perfect als je zou willen. Hoe kun je omgaan met perfectionisme tijdens het tekenen of schilderen? Wat zijn de oorzaken van perfectionisme? In deze blog geef ik je de antwoorden én tips om de perfectionist in jezelf los te laten, zodat het fijner wordt om creatief aan de slag te gaan!

Je herkent het misschien wel: je wilt alles graag goed doen, het is nooit af en het kan altijd beter. Dat is perfectionisme. Het kan je behoorlijk in de weg zitten als je creatief aan de slag wilt, want niets is zo krampachtig als het gevoel alles perfect te willen doen of de overtuiging te hebben dat anderen beter zijn dan jij. Creativiteit stroomt minder, beginnen aan een nieuw project wordt steeds moeilijker, want: ‘het lukt toch niet zoals ik het wil’. Of je steekt teveel tijd en energie in een project, omdat ‘het resultaat nooit goed genoeg is’. Het is eigenlijk heel vervelend om perfectionistisch te zijn. Maar lees verder, want het wordt echt beter.

Perfectionistisch zijn is eigenlijk een talent: je wilt graag het goede doen en het beste uit jezelf halen. Je wilt nauwkeurig en precies zijn. Dat is een mooie eigenschap die veel mensen in je zullen waarderen. Perfectionisme is de doorgeslagen variant hiervan, waar je veel last van kunt hebben. Je bent niet bewust perfectionistisch om jezelf dwars te zitten (dat zou wat zijn toch?!). Je doet de dingen met een positief doel voor ogen: zekerheid. Je wilt zeker zijn dat iets lukt en mooi wordt, dat jezelf en je eventuele klant blij is met het resultaat. Als het goed is, helemaal perfect, dan weet je wat je kunt verwachten: je vermijdt zo teleurstelling.

De meest voorkomende oorzaak van perfectionisme is dan ook angst. Je bent misschien wel bang om de controle te verliezen, of om niet te waardering te krijgen die je verwachtte – en daarom doe je alles zo perfect mogelijk, zodat niemand iets aan te merken zal hebben op wat jij doet of maakt. Helaas werkt het in de praktijk niet zo en zullen we altijd kritiek krijgen en fouten maken. Je hebt dus eigenlijk niks aan dat doorgeslagen perfectionisme. Beter zet je de positieve kanten hiervan in, met behulp van onderstaande tips!

Tip 1 – Realiseer je dit: dan ben je al een heel eind
Word je bewust van je perfectionisme. Sta er eens bij stil. Stel je projecten of (creatieve) dromen uit omdat je denkt dat het toch nooit wordt zoals je wilt? Perfectionisme leidt niet per definitie tot betere resultaten. Integendeel. Hoe vaak heeft het jou in de weg gezeten? Zonde van al je tijd en energie! Door je dit alleen al te realiseren, heb je een eerste stap gezet. Als je je bewust bent van al die keren dat je dingen te perfect wilt doen, dan creëer je de ruimte om het anders aan te pakken.

Tip 2 – Zelfcompassie: wees vriendelijk naar jezelf (want van jou is er maar één!)
Voor onszelf zijn we keihard, maar voor anderen zacht en mild. Je legt de lat voor jezelf ontzettend hoog, maar van anderen accepteer je fouten en oneffenheden moeiteloos. Laat wat meer zelfcompassie toe in je leven. Wees even vriendelijk voor jezelf als je voor vrienden en familie bent. Van hen accepteer je nu waarschijnlijk meer dan van jezelf. Jammer eigenlijk, want jij bent zo belangrijk.

Wat mij heel erg heeft geholpen is liever voor mijzelf zijn door dingen te doen die ik graag doe, zoals meer rust pakken. Leuke dingen doen door spontaan een dag vrij te nemen. Meer tijd nemen voor het tekenen. “Maar dat is toch je werk?” zul je denken. Dat klopt, alleen is het meeste deel altijd doelbewust voor werk. En soms is het heerlijk om even net als vroeger, zonder iets te moeten, lekker te tekenen om je hoofd leeg te maken. En dat was voor mij een beetje verdwenen. Wat zou jij het liefste willen doen en hoe kan jij wat liever zijn voor jezelf?

Tip 3 – Doe dit, want het helpt echt!
Als je last hebt van je perfectionisme tijdens het tekenen of schilderen, dan heb je er vast ook wel (een beetje) last van in het dagelijks leven. Wat kan helpen, is om regelmatig positieve dingen tegen jezelf te zeggen (of het op te schrijven en op je spiegel of koelkast te plakken). Zo heb ik ook moeten leren dat mijn perfectionisme ontstaan was doordat ik dacht dat ik niet goed genoeg was. Door te leren vertrouwen op mijzelf, besefte ik dat ik zeker wel goed genoeg ben.

Het heeft mij geholpen door dit af en toe tegen mijzelf te zeggen, of door er over te praten. Erover te lezen, het op te schrijven of er een illustratie over te maken. Het was belangrijk om echt in mijn hele lijf te voelen: Ik. Ben. Goed. Genoeg!

De kracht zit ‘m in de herhaling. Het duurt misschien even, maar je gaat er uiteindelijk echt in geloven! Want het is zo. Hoe mooi is dat?! Je bent goed zoals je bent, in wat je ook doet – als je het maar doet vanuit de goede intenties voor jezelf en voor anderen.

Tip 4 – Begin gewoon!
Stel het niet langer uit, ga gewoon aan de slag. Zet een eerste stap – want hoe bereik je anders ooit je doel?. Hoe klein die stap ook is, je hebt een begin gemaakt (al is het de verf en penselen klaarleggen of een nieuw project in Procreate aanmaken). Wees vervolgens trots op jezelf: je hebt actie ondernomen en kunt van daaruit verder. Bepaal voor jezelf hoe lang je wilt of kunt werken aan een bepaald project. Zet desnoods een timer. Doe dat zo vaak mogelijk, zodat je leert dat iets binnen de tijd af moet zijn. Er is zo geen ruimte meer om tot in de kleinste details alles te perfectioneren, want vaak is dit niet nodig. Laat die zelfkritiek los!

Tip 5 – Sta hier eens bij stil
Wat in jouw ogen ‘slechts’ 50 of 80 procent is, is voor een ander 100 procent. Oh echt. Dit vond ik lastig om te beseffen in het begin. Want ik dacht oprecht dat iedereen zo hard naar perfectie streeft. Ha. Niet dus. Je hoeft niet uit te blinken, want je bent al goed genoeg. En weet je wat? Niemand anders is helemaal perfect, dat is een illusie. Bekijk de dingen ook relatief. Je bent geen minder mens doordat je per ongeluk met je potlood bent uitgeschoten. Maak eens bewust een fout. Wat gebeurt er? Stort de wereld in? Valt wel mee, toch?

Waardeer het feit dat je de kwaliteiten van een perfectionist hebt. Daar mag je echt trots op zijn. Jouw nauwkeurigheid, precieze manier van werken en drijfveer om de dingen goed te doen zijn heel waardevol. Wees je bewust van de valkuilen en door goed op jezelf te passen.

Hopelijk heb je wat aan deze tips. Ik gun je een creatief leven vol met ruimte voor inspiratie en nieuwe probeersels, zonder dat je perfectionisme je in de weg zit! Laat je me weten hoe dat gaat? Reageer gerust hieronder.